രാജസ്ഥാനിലെ മനോഹരമായ മെഹ്‌റൻഗഡ് കോട്ടയുടെ പ്രവേശന കവാടം ഏഴ് പ്രശസ്തമായ കവാടങ്ങളാൽ സംരക്ഷിച്ചിരിക്കുന്നു. ഏറ്റവും അകത്തെ ഗേറ്റായ ലോഹ പോൾ അല്ലെങ്കിൽ ഇരുമ്പ് ഗേറ്റിന്റെ ഇടതുവശത്ത് 15 കൈമുദ്രകൾ കാണാം. 1843-ൽ മരണമടഞ്ഞ മഹാരാജ മാൻ സിങ്ങിന്റെ ഭാര്യമാരും വെപ്പാട്ടികളുമായ പതിനഞ്ച് പേരുടെ കൈമുദ്രകളാണ്. രാജ്ഞിമാർ തങ്ങളുടെ ഭർത്താവിന്റെ മൃതദേഹത്തോടൊപ്പം കത്തുന്ന അഗ്നിയിൽ സ്വയം ബലിയർപ്പിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അവശേഷിപ്പിച്ച ഈ 15 കൈമുദ്രകൾ ‘ സതി അടയാളങ്ങൾ ‘ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ ഈ മുദ്രകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് കോട്ടയുടെ പ്രക്ഷുബ്ധമായ ചരിത്രത്തിലെ ഒരു കറുത്ത അധ്യായം മാത്രമാണ്. ഈ സംഭവത്തിന് മുമ്പ്, മഹാരാജാ അജിത് സിങ്ങിന്റെ ആറ് ഭാര്യമാരും 58 വെപ്പാട്ടികളും 1731-ൽ സതി കർമ്മത്തിൽ മരിച്ചിരുന്നു.
ഹിന്ദുമത വിശ്വാസത്തിൽ ഭക്തിയുടെയും വിശ്വാസത്തിന്റെയും ഒരു പ്രവർത്തിയായി, പുരാതന കാലം മുതൽ സതി ആചാരം നിലവിലുണ്ട്. ,പുരാണമനുസരിച്ച്, തന്റെ ഭർത്താവിനെ ഒരിക്കലും ബഹുമാനിക്കാത്ത പിതാവിനെതിരെ പ്രതിഷേധിച്ച് സ്വയം കത്തിച്ച ശിവന്റെ ഭാര്യയാണ് സതി. കത്തുന്ന സമയത്ത് അവൾ വീണ്ടും ശിവന്റെ ഭാര്യയായി പുനർജനിക്കണമെന്ന് പ്രാർത്ഥിച്ചു. സതിയുടെ പുന:ജന്മമാണ് പാർവതി എന്നാണ് വിശ്വാസം. സതി രാജസ്ഥാൻ പ്രദേശത്ത് വ്യാപകമായി ആചരിച്ചിരുന്നു. രാജകുടുംബത്തിലെ സ്ത്രീകൾ ഭർത്താവ് മരണപ്പെട്ടാൽ അല്ലെങ്കിൽ വിജയിയായ ഒരു എതിരാളിയുടെ അപമാനത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ , മരണത്തിൽ പങ്കാളികളാകാൻ ഭാര്യമാർ വിവാഹ വസ്ത്രം ധരിച്ച് ഭർത്താവിൻ്റെ ശ്മശാന ചിതയിൽ ഇരുന്ന് ജീവനോടെ എരിഞ്ഞു തീരും. ഈ ആചാരം ആദ്യകാല പാശ്ചാത്യ കൊളോണിയലുകളെ ഭയപ്പെടുത്തി, 1829-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഇത് നിയമവിരുദ്ധമാക്കി, എന്നാൽ 1987-ൽ 18 വയസ്സുള്ള രൂപ് കൻവാർ സതി അനുഷ്ഠിച്ചപ്പോൾ മാത്രമാണ് 150 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് സതി നിരോധിച്ച ഇന്ത്യയിൽ സതി നിരോധന നിയമം പാസാക്കിയത്. ഈ നിയമ പ്രകാരം ഈ ആചാരത്തെ ഏതെങ്കിലും തരത്തിൽ സഹായിക്കുകയും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും മഹത്വവൽക്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് കുറ്റകരമാണ്.
കോട്ടയുടെ ചരിത്രം പരിശോധിച്ചാൽ അഞ്ച് നൂറ്റാണ്ടിലേറെയായി മെഹ്‌റാൻഗഡ് റാത്തോർസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന രജപുത്ര വംശത്തിന്റെ ആസ്ഥാനമാണ്. 1,200 ഏക്കർ (486 ഹെക്ടർ) വിസ്തൃതിയുള്ളതാണ് മെഹ്‌റാൻഗഡ് കോട്ട. 1458 മുതൽ ജോധ്പൂരിനെ മഹാരാജാക്കന്മാരുടെ ആസ്ഥാനമായി കാണുമ്പോൾ, മേഘ്‌റൻഗഡ് കോട്ടയ്ക്ക് പ്രത്യേകിച്ച് ഒരു ചരിത്രമുണ്ട്.ഈ വംശത്തിന്റെ ഭരണ വംശം മുൻകാലങ്ങളിൽ കനൗജ് (ഉത്തർപ്രദേശ് എന്നറിയപ്പെടുന്നത്) നിയന്ത്രിച്ചിരുന്നു. മറ്റ് പ്രമുഖ മധ്യകാല രജപുത്ര ഭരണാധികാരികളെപ്പോലെ – പ്രശസ്ത പൃഥ്വിരാജ് ചൗഹാൻ ഉൾപ്പെടെ – 12-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ നിന്നുള്ള ആക്രമണകാരികളാൽ അവർ പരാജയപ്പെട്ടു.ഈ ദുരന്തം ആദ്യകാല രജപുത്ര വംശങ്ങളുടെ നാശത്തിനും കുടിയേറ്റത്തിനും കാരണമായി. ഇന്നത്തെ മധ്യ രാജസ്ഥാനിലെ മാർവാറിലെ പാലിയിൽ റാത്തോറുകൾ എത്തി. കന്നുകാലികളെ ആക്രമിക്കുന്ന പ്രാദേശിക ഗോത്രങ്ങളിൽ നിന്ന് ബ്രാഹ്മണ ഗ്രാമങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കാൻ അവർ അവിടെ താമസിക്കുകയായിരുന്നുവെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.
മാർവാർ ഭരിച്ച പന്ത്രണ്ടാമത്തെ റാത്തോഡായ റാവു ചുണ്ട (. 1384-1428), സ്ത്രീധനത്തിന്റെ ഭാഗമായി സമ്പാദിച്ച മണ്ടോറിൽ തന്റെ തലസ്ഥാനം സ്ഥാപിച്ചു. രണ്ട് തലമുറകൾക്ക് ശേഷം, റാവു ജോധ ( 1438-89) തെക്ക് ആറ് മൈൽ അകലെയുള്ള ഒരു പുതിയ സ്ഥലത്ത്,പ്രകൃതിദത്തമായ പ്രതിരോധം നൽകുന്ന ഒരു കുന്നിൻ മുകളിൽ ഒരു വലിയ കോട്ട പണിയാൻ തീരുമാനിച്ചു. ഭകുർചിരിയ ( പക്ഷികളുടെ പർവ്വതം) എന്നാണ് ഈ കുന്ന് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. സൂര്യന്റെ കോട്ട’ എന്നർഥമുള്ള മെഹ്‌റാൻഗർഹ് എന്ന പേരിലാണ് കോട്ട അറിയപ്പെടുന്നത്. റാത്തോർ രാജവംശത്തിന്റെ പ്രധാന ദേവനാണ് സൂര്യദേവൻ. -400 അടി ഉയരമുള്ള കുന്നിൽ 120 അടി ഉയരത്തിലും 70 അടി കനത്തിലും ഉയർന്നു. .അതിന്റെ അടിത്തട്ടിൽ ഉയർന്നുവന്ന പട്ടണത്തിന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേരാണ് നൽകിയത്. ജോധ്പൂർ. 1459-ൽ ജോധ്പൂരിന്റെ സ്ഥാപകനായ റാവു ജോധയാണ് ഈ കോട്ട ആരംഭിച്ചതെങ്കിലും, ഇന്ന് നിലനിൽക്കുന്ന കോട്ടയുടെ ഭൂരിഭാഗവും മഹാരാജ ജസ്വന്ത് സിംഗിന്റെ (1638-78) കാലഘട്ടത്തിലാണ് നിർമ്മിച്ചത്.
കോട്ടയുടെ നിർമ്മാണത്തിനായി, കുന്നിൻ മുകളിൽ താമസിക്കുന്ന ആളുകളെ ആദ്യം നീക്കം ചെയ്തുകൊണ്ട് തന്റെ ഇഷ്ടം നടപ്പിലാക്കാൻ രാജാവ് തന്റെ ആളുകൾക്ക് ആജ്ഞകൾ നൽകി. , തുടർന്ന് തന്റെ സ്വപ്ന കോട്ടയുടെ അടിത്തറ പണിതു. എന്നാൽ ഒരാൾ ഒഴികെ എല്ലാവരും സൗമ്യമായി രാജാവിൻ്റെ ആജ്ഞ സ്വീകരിച്ചു. . അവിടെ പക്ഷികൾക്ക് ഭക്ഷണം നൽകുന്നതിൽ ആനന്ദം കണ്ടെത്തിയ ഒരു സന്യാസി ചിദിയവാലെ ബാബ, രാജാവിന്റെ കൽപ്പനകളിൽ ഏറെ അസ്വസ്ഥനായ സന്യാസി, തന്റെ സ്വപ്നങ്ങളുടെ കൊട്ടാരം കുന്നിൻ മുകളിൽ സ്ഥാപിച്ചാൽ, തന്റെ രാജ്യം തുടർച്ചയായ വരൾച്ചകളാൽ ബാധിക്കപ്പെടുമെന്ന് രാജാവിനെ ശപിച്ചു.
ശാപമോചനത്തിനായി രാജാവ് ചിദിയവാലെ ബാബയുടെ കാൽക്കൽ കീഴടങ്ങി പാപമോചനം തേടി. തന്റെ വാക്കുകൾ തിരിച്ചെടുക്കാൻ കഴിയാതെ, ശാപത്തെ നിർവീര്യമാക്കാനുള്ള ഒരേയൊരു പരിഹാരം – രാജ്യത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരാളെ ജീവനോടെ കുഴിച്ചുമൂടുക എന്നതായിരുന്നു.
തന്റെ പ്രജകൾക്കിടയിൽ ഒരു രക്ഷകനെ കണ്ടെത്താൻ രാജാവ് പരാജയപ്പെട്ടപ്പോൾ, രാജാറാം മേഘ്‌വാൾ എന്ന സാധുവായ മനുഷ്യൻ തന്റെ ജീവൻ ബലിയർപ്പിക്കാൻ മുന്നോട്ടുവന്നു. അങ്ങനെ, രാജാറാം മേഘ്‌വാളിനെ ജീവനോടെ സംസ്‌കരിച്ചു, അങ്ങനെ മെഹ്‌റൻഗഡ് കോട്ടയ്ക്ക് 1459 ൽ അടിത്തറയിട്ടു. കോട്ടയിൽ ഒരു വീടും ക്ഷേത്രവും നിർമ്മിച്ച് സന്യാസിയെ പ്രീതിപ്പെടുത്താൻ റാവു ജോധയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.
മേഘ്‌വാളിന്റെ മഹത്തായ ത്യാഗത്തിന് ആദരാഞ്ജലി അർപ്പിക്കാൻ രാജാറാമിന്റെ സ്മാരകം, കോട്ടയുടെ സ്ഥലത്ത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശവകുടീരത്തിന് മുകളിൽ ഒരു മണൽക്കല്ല് സ്മാരകം നിർമ്മിച്ചു. സുപ്രധാന സംഭവത്തെക്കുറിച്ച് സന്ദർശകരെ പരിചയപ്പെടുത്തുന്നതിനായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേരും അടക്കം ചെയ്ത തീയതിയും മറ്റ് പ്രസക്തമായ വിശദാംശങ്ങളും ശ്മശാന കല്ലിൽ കൊത്തിവച്ചിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവന് പകരമായി, പിൻഗാമികളെ ഭരണകൂടം ഇന്നും പരിപാലിക്കുന്നു. ഇന്നും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമികൾ സൂർ സാഗറിനടുത്തുള്ള രാജ് ബാഗിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.
ഏഴ് കവാടങ്ങളുടെ ഒരു പരമ്പരയിലൂടെയാണ് കോട്ടയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം. ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ഗേറ്റുകൾ ഇവയാണ്:
ജയ്‌പോൾ (“വിജയത്തിന്റെ കവാടം”), 1806-ൽ മഹാരാജ മാൻ സിംഗ് ജയ്‌പൂർ, ബിക്കാനീർ എന്നിവയുമായുള്ള യുദ്ധത്തിലെ തന്റെ വിജയം ആഘോഷിക്കാൻ നിർമ്മിച്ചു.
1707-ൽ മുഗളർക്കെതിരായ വിജയം ആഘോഷിക്കാൻ നിർമ്മിച്ച ഫത്തേ പോൾ;
ഗോപാൽ പോൾ, ഫത്തേ പോളിന് ശേഷമുള്ള രണ്ടാമത്തെ പോൾ.
പീരങ്കിപ്പന്തുകളുടെ ബോംബാക്രമണത്തിന്റെ പാടുകൾ ഇപ്പോഴും പേറുന്ന ദേദ് കാൻഗ്ര പോൾ;
അമൃതി പോൾ, ഇത് ദേദ് കാൻഗ്ര പോളിനും ലോഹ പോളിനും ഇടയിലാണ്.
ലോഹ പോൾ, കോട്ട സമുച്ചയത്തിന്റെ പ്രധാന ഭാഗത്തേക്കുള്ള അവസാന കവാടം. ഭർത്താവിന്റെ മരണശേഷം വർഷങ്ങളായി സതി അനുഷ്ഠിച്ച റാണിമാരുടെയും ചില രാജകുമാരിമാരുടെയും കൈമുദ്രകൾ ( സതി അടയാളങ്ങൾ) ഉടനടി ഇടതുവശത്ത് കാണാം .
സൂരജ് പോൾ, കൊട്ടാര സമുച്ചയത്തിലേക്കും ദൗലത് ഖാന ചൗക്കിലേക്കും പ്രവേശനം നൽകുന്ന ഏറ്റവും അകത്തെ ഗേറ്റ്.
പക്ഷേ ധാരാളം ദുർമരണങ്ങൾക്കും അപകടങ്ങൾക്കും കോട്ട സാക്ഷ്യം വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്.
, ജനാലയിൽ നിന്ന് താഴെ വീണുള്ള രാജകുമാരിയുടെ അകാല മരണം , മഹാരാജ റാവു ഗംഗയുടെ മയക്കമരുന്നായ കറുപ്പ് ഉപയോഗത്താലുള്ള ദാരുണമായ അന്ത്യം . 2008 സെപ്റ്റംബറിൽ, കോട്ടയുടെ ആരാധനാലയങ്ങളിലൊന്നായ ചാമുണ്ഡ ദേവി ക്ഷേത്രത്തിലെ തിക്കിലും തിരക്കിലും പെട്ട് 249 പേർ മരിക്കുകയും നിരവധി പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്‌തിട്ടുണ്ട്.
റാവു ജോധയുടെ പിൻഗാമികൾക്ക്, ഈ പ്രതിരോധങ്ങൾ എല്ലായ്‌പ്പോഴും പര്യാപ്തമായിരുന്നില്ലെങ്കിലും അനിവാര്യമായിരുന്നു. കോട്ടയുടെ അടിത്തറയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള നൂറ്റാണ്ടുകൾ രജപുത്ര വംശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള മത്സരങ്ങളും മറ്റ് ബാഹ്യ ഭീഷണികളും രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ആദ്യം ഡൽഹി സുൽത്താനേറ്റും പിന്നീട് മുഗളന്മാരും ഈ പ്രദേശത്തിന്മേൽ പ്രബലമായ സ്വാധീനം ഉറപ്പിച്ചു. അവർ ഇന്ത്യയിൽ തങ്ങളുടെ സാമ്രാജ്യം കെട്ടിപ്പടുത്തപ്പോൾ, മുഗളന്മാർ രാജസ്ഥാനിലെ മാർവാർ പോലുള്ള രജപുത്ര രാജ്യങ്ങളെയും അതിന്റെ അയൽക്കാരെയും കീഴടക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ജോധ്പൂർ നഗരവും കോട്ടയും കീഴടക്കി, റാത്തോറുകൾ അവരുടെ സ്വന്തം രാജ്യത്ത് ഗറില്ലാ ശൈലിയിലുള്ള ചെറുത്തുനിൽപ്പിലേക്ക് ചുരുങ്ങി.
ആ അസ്ഥിരമായ കാലഘട്ടത്തിൽ, മെഹ്‌റൻഗഡ് പോലെയുള്ള ഒരു കോട്ട വലിയ ശക്തിയുടെയും പ്രതാപത്തിന്റെയും വസ്തുവായിരുന്നു; അത് ഒരു സൈനിക താവളം മാത്രമല്ല, ഭരണാധികാരികൾക്കും അവരുടെ ഭാര്യമാർക്കും ഒരു കൊട്ടാരം കൂടിയായിരുന്നു; കല, സംഗീതം, സാഹിത്യം എന്നിവയുടെ രക്ഷാകർതൃ കേന്ദ്രം; കൂടാതെ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളും ആരാധനാലയങ്ങളും ഉള്ള വൈവിധ്യമാർന്ന പല കെട്ടിടങ്ങളും നിലകൊള്ളുന്നു.
അതിമനോഹരമായി രൂപകല്പന ചെയ്തതും അലങ്കരിച്ചതുമായ നിരവധി കൊട്ടാരങ്ങൾ കോട്ടയ്ക്കുള്ളിലുണ്ട്. മോത്തി മഹൽ (പേൾ പാലസ്), ഫൂൽ മഹൽ (ഫ്ലവർ പാലസ്), ഷീഷാ മഹൽ (മിറർ പാലസ്), സിലേ ഖാന, ദൗലത് ഖാന എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. പല്ലക്കുകൾ , ഹൗഡകൾ , രാജകീയ തൊട്ടിലുകൾ, മിനിയേച്ചറുകൾ, സംഗീതോപകരണങ്ങൾ, വസ്ത്രങ്ങൾ, ഫർണിച്ചറുകൾ എന്നിവയുടെ ശേഖരം മ്യൂസിയത്തിലുണ്ട് . ഫോർട്ട് ഹൗസിന്റെ കൊത്തളങ്ങൾ പഴയ പീരങ്കികൾ (പ്രസിദ്ധമായ കിൽകില ഉൾപ്പെടെ ) സംരക്ഷിക്കുകയും നഗരത്തിന്റെ സുന്ദര കാഴ്ച നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. എന്നിട്ടും, ‘സൂര്യന്റെ കോട്ട’ സതി കൈമുദ്രയും രാജാറാം മേഘ്‌വാളിന്റെ സ്മാരകവും കാഴ്ചക്കാരന്റെ ആത്മാവിനെ ഉണർത്തുന്നു
